Geef jij gratis advies of juist niet?

Marije Basstein

Ergens in de wereld was een conflict dat uit de hand liep. In de vorige eeuw. Een radiopresentator van een Hilversum 3-programma (nu Radio 3) bedacht tijdens de uitzending dat journalist, historicus en politiek commentator G.B.J. Hilterman dit conflict wel zou kunnen verklaren om ons gerust te stellen. G.B.J. Hilterman besprak immers in zijn wekelijks radiocommentaar De toestand in de wereld. En dat deed hij maar liefst 39 jaar lang.

G.B.J. Hilterman

De presentator krijgt G.B.J. inderdaad tijdens de uitzending aan de lijn en stelt hem een vraag over het conflict. Het antwoord dat de presentator kreeg zag hij niet aankomen:

“Meneer, ik geef u op deze vraag geen antwoord. Ik ben van beroep commentator en daarvoor krijg ik een honorarium. Mijn mening is dus niet gratis. Als ik voor niets mijn mening geef, heeft het geen waarde. Het zou bovendien niet netjes zijn ten opzichte van mijn werkgever (AVRO) die mij wel betaalt voor mijn commentaar. Goedemiddag.”

Je kan er een andere mening op nahouden maar ik vind dat G.B.J. Hilterman gelijk had. Stoer trouwens om in een uitzending te weigeren om antwoord te geven terwijl er zoveel mensen meeluisteren.

We zijn gewend dat het geven en krijgen van advies gratis is.

In de zakenwereld worden we continu uitgenodigd om elkaar te helpen. De wet van wederkerigheid wordt overal toegepast. Voor wat, hoort wat. Vooral bij netwerkorganisaties.

Kijk, als we een bouwmarkt binnenlopen en advies vragen welke verf of kwast je het beste kunt gebruiken voor het schilderen van een deur, dan leidt het gratis advies van de winkelmedewerker tot een gerichte aankoop waar jij en de bouwmarkt geen spijt van krijgen.

Ben je liever een Toffe peer of een eikel?

Maar stel, je hebt een hoveniersbedrijf? Je bent bekend in het dorp en tijdens het boodschappen raak je aan de praat met iemand die verderop bij jou in de straat woont. Dan vraagt de persoon waarmee je in gesprek bent terloops aan je welke struiken en planten het beste tegen de zon kunnen? Je hebt gezien dat hij zelf zijn tuin aan het renoveren is, dus je begrijpt de vraag.

Een ongemakkelijke vraag voor je.

Geef je hem gratis advies of zeg je dat je hem graag wilt helpen maar dan tegen betaling? Op z’n G.B.J.’s dus. Als je gratis adviseert ben je een toffe peer en anders vermoedelijk een eikel.

Brainpicking

Het kan altijd nog ongemakkelijker. In de reclamewereld worden bureau’s regelmatig met twee of drie tegelijk uitgenodigd (en tegen elkaar uitgespeeld) voor een pitch waarbij gratis campagnevoorstellen moeten worden gemaakt en waarbij het beste voorstel het account krijgt.

Een dergelijke vorm van brainpicking leidt vaak tot frustratie omdat je als bureau kan worden afgewezen om subjectieve redenen (als de klant zegt dat hij blauw mooier vindt dan groen).

Influencers en vloggers: niks voor niks

Wat begint als een hobby wordt uiteindelijk keiharde business. Als jij meisjes van 14 goed uitlegt hoe je je moet opmaken en met welk spul, is dat voor de doelgroep gratis advies. Inmiddels weet iedereen dat hoe meer volgers je hebt, hoe interessanter je bent voor adverteerders. En die betalen grof geld voor jouw objectieve demonstraties met hun merkproducten.

Huhuh.

Nadeel van deze vorm van beïnvloeden is dat jonge generaties opgroeien met het idee dat alle informatie gratis moet zijn. Daar gaan we nog wel wat te stellen mee krijgen.

Kennis als businessmodel

Coaches, adviseurs en ontwerpers, enz. worden bijvoorbeeld door andere ondernemers uitgenodigd voor een kopje koffie. Om kennis te maken en te kijken of ze iets voor de ander kunnen betekenen.

De groep zakelijke dienstverleners die specifieke kennis als businessmodel heeft, kan in verlegenheid worden gebracht tijdens zo’n kennismakingsgesprek omdat een (onbewuste) hulpvraag beantwoorden ten koste gaat van het eigen verdienmodel.

Ikzelf geef meestal gewoon antwoord maar stuur daarbij wel aan om bij mij een coachings-traject te volgen als ik dat zinvol vind voor mijn gesprekspartner.

Maar wat doe jij?

Geef jij je kennis makkelijk gratis weg en waar trek je een streep? Daar ben ik best benieuwd naar. Speel je hard to get of voor Sinterklaas? En is betaalde kennis waardevoller dan gratis kennis? Let me know…